Η κατάρρευση του υπόβαθρου των πολιτισμών

Η οξίνιση των ωκεανών, ένα φαινόμενο καταστροφικό για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, που προκαλείται από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα

Μπορεί οι απανταχού κλιματοσκεπτικιστές να αισθάνονται δικαιωμένοι λόγω των αντιεπιστημονικών τραμπικών τοποθετήσεων που αμφισβητούν ευθέως την κλιματική κρίση, ωστόσο ο πλανήτης συνεχίζει να εκπέμπει SOS ανεξαρτήτως των πολιτικών ηγεσιών, ακόμη και των… υπερδυνάμεων. Σύμφωνα με το κεντρικό συμπέρασμα σχετικής έκθεσης που δημοσιοποιήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου από το Εργαστήριο του Ινστιτούτου Ερευνών του Πότσνταμ για τα Πλανητικά Όρια, ακόμη ένα ξεπεράστηκε πρώτη φορά φέτος. Πρόκειται για την οξίνιση των ωκεανών, ένα φαινόμενο καταστροφικό για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, που προκαλείται από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Η έκθεση προειδοποιεί ότι η οξύτητα του νερού στην επιφάνεια του ωκεανού αυξήθηκε κατά 40% σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο. Η διαδικασία αυτή συνδέεται με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, καθώς οι ωκεανοί έχουν την ικανότητα να διαλύουν μέρος του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα. Αποτελούν μάλιστα βασική «καταβόθρα άνθρακα», απορροφώντας περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών. Παράλληλα, όμως, το διοξείδιο του άνθρακα που διαλύεται στο νερό προκαλεί, μέσω μιας σειράς χημικών αντιδράσεων, την οξίνιση των ωκεανών. Πρόκειται για φαινόμενο εξαιρετικά βλαβερό για τους θαλάσσιους οργανισμούς. Συγκεκριμένα, πολλά είδη, όπως τα κοράλλια, τα μαλάκια και ορισμένα οστρακόδερμα, δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να σχηματίσουν το κέλυφος και τον σκελετό τους εξαιτίας της αυξανόμενης έντασης της οξύτητας. Η διαδικασία αυτή επηρεάζει, επίσης, την αναπαραγωγή, την ανάπτυξη και τις μεταβολικές λειτουργίες πολλών ειδών, καθώς, σύμφωνα με την έκθεση, απειλεί την επιβίωσή τους και κατ’ επέκταση την επιβίωση άλλων ζώων που εξαρτώνται από αυτά για την τροφή τους…

Η έννοια των πλανητικών ορίων πρωτοπαρουσιάστηκε το 2009 από κορυφαίους επιστήμονες με αντικείμενο το «σύστημα Γη», όπως ο Johan Rockström. Οι επιστήμονες αυτοί ορίζουν τα όρια ως «σημεία καμπής» στις πλανητικές διαδικασίες, κατώφλια πέρα από τα οποία υπάρχει κίνδυνος μη αναστρέψιμης αποσταθεροποίησης συνολικά του συστήματος με τεράστιες επιπτώσεις για τη ζωή στον πλανήτη. Η ανθρωπότητα εξαρτάται επί 12.000 χρόνια από αυτή τη σταθερότητα για «τη ζωή, την ανάπτυξη και την ευημερία με ασφάλεια», παρατηρεί η έκθεση. Σήμερα έχουν ξεπεραστεί 7 από τα 9 πλανητικά όρια, με την οξίνιση των ωκεανών να είναι το τελευταίο… Τα έξι προηγούμενα -κλιματική αλλαγή, υδρολογικός κύκλος, βιοποικιλότητα, διαταραχές του κύκλου του αζώτου και του φωσφόρου, αποψίλωση των δασών και αλλαγή χρήσης γης, ρύπανση του εδάφους από χιλιάδες συνθετικές ουσίες- δεν έχουν απλώς ξεπεραστεί και η κατάστασή τους βαίνει επιδεινούμενη. Μόνο δύο όρια «αντέχουν»: η ρύπανση από ατμοσφαιρικά αερολύματα και η στιβάδα του όζοντος.

Σχολιάζοντας τις υπερβάσεις των πλανητικών ορίων, ο Ναθαναέλ Βάλενχορστ, ερευνητής, περιβαλλοντολόγος, κοσμήτορας της Σχολής Εκπαίδευσης στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Δύσης στην Ανζέ της Γαλλίας και συγγραφέας του βιβλίου «2049 – Αυτό που θα κάνει το κλίμα στην Ευρώπη», κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Η Ανθρωπόκαινος εποχή σηματοδοτεί το τέλος της κλιματικής σταθερότητας και κυρίως την είσοδο σε ένα όλο και πιο απρόβλεπτο κλιματικό καθεστώς. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με τις αιτίες της κατάρρευσης ορισμένων πολιτισμών στο παρελθόν. Σήμερα καταρρέει ακριβώς το υπόβαθρο που επέτρεψε την ύπαρξη όλων των πολιτισμών. […] Δεν έχουμε επιλογή: Οι Δημοκρατίες μας πρέπει να μάθουν να ζουν μέσα στα πλανητικά όρια».