«Πρώτη φορά Αριστερά» και «Πρώτη φορά γυναίκα» – Συνέντευξη στην Οικονομική Επιθεώρηση

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, τεύχος 926, Σεπτέμβριος 2014
«Πρώτη φορά Αριστερά» και «Πρώτη φορά γυναίκα»
Συνέντευξη στον Ανδρέα Πετσίνη
Ο Σεπτέμβριος θα είναι ο μήνας όπου οι νεοεκλεγείσες αρχές της περιφερειακής και δημοτικής αυτοδιοίκησης θα έρθουν σε επαφή με εκείνο που λέγεται «εξουσία». Ή, με μιαν άλλη προσέγγιση, «πραγματικότητα». Οι μήνες που μεσολάβησαν από τις εκλογές του Μαΐου υπήρξαν –ή δεν υπήρξαν– επαρκές διάστημα για την προσγείωση από την πύρινη ατμόσφαιρα των εκλογών στην ψυχρότερη πραγματικότητα. Καθώς λοιπόν μια από τις εμβληματικότερες φιγούρες του νέου αυτοδιοικητικού σκηνικού είναι η Περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, στραφήκαμε ακριβώς σ’ αυτήν για να δούμε πώς κάνει τη μετάβασή της…
# Στο πλαίσιο λοιπόν του “Πρώτη φορά, Αριστερά” όσον αφορά την λογική διακυβέρνησης, με την ανάληψη της Περιφέρειας Αττικής θα δώσετε το πρώτο δείγμα γραφής. Έχετε τρακ; Πιστεύετε – αληθινά – ότι η Αριστερά, και μάλιστα ό,τι εκφράζει την Αριστερά ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα μπορεί να κυβερνήσει, και μάλιστα υπό τις σημερινές δύσκολες συνθήκες;
Αποτελεί λάθος μεθόδου και προσέγγισης να θεωρεί κανείς ότι η διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής και μια μελλοντική κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Η επιτυχία ή μη, της μίας ή της άλλης, δεν αποτελεί προϋπόθεση ούτε προδικάζει τίποτε. Η «Δύναμη Ζωής» αναλαμβάνει τη διοίκηση της μεγαλύτερης περιφέρειας από τις αρχές Σεπτεμβρίου, μέσα σε ένα πολύ συγκεκριμένο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό πλαίσιο. Ούτε δοκιμασία, ούτε πρώτο δείγμα γραφής. Έχουμε μπροστά μας αναμέτρηση με σειρά προβλημάτων, τα οποία η απερχόμενη διοίκηση τα αντιμετώπιζε με τη λογική των “κολλητών” και κρατώντας τους πολίτες σε απόσταση, μέσα στην άγνοια. Σήμερα οι πολίτες περιμένουν μια νέα αρχή, σε μια διαφορετική βάση, χωρίς κομματικές ετικέτες, και χωρίς όλα αυτά που οδήγησαν σε απαξίωση την πολιτική. Η “Δύναμη Ζωής” ψηφίστηκε από τους πολίτες χωρίς να υποσχεθεί χιλιάδες θέσεις εργασίας ή να περιγράψει “οράματα”. Θα κριθεί από το πρόγραμμα και τις πράξεις της.
Σε ό,τι αφορά στο “τρακ”, δεν πρόκειται για θεατρική παράσταση ορισμένης διάρκειας αλλά για έναν μαραθώνιο που όλοι θα κρινόμαστε καθημερινά από τους πολίτες, τους οποίους θέλουμε συμμετέχοντες και όχι παθητικούς θεατές.
Και μια τελευταία παρατήρηση, αναφορικά με την ικανότητα διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Το θέαμα της σημερινής κυβέρνησης, που νομοθετεί στο πόδι, καταθέτοντας το ένα μετά το άλλο τα νομοσχέδια – σκούπα – συνήθως μάλιστα αδέξιες μεταφράσεις – όπως ονομάζει τα νομοθετικά συνονθυλεύματα, όταν δεν χρησιμοποιεί Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου ή Προεδρικά Διατάγματα, προκειμένου να πάρει την επόμενη δόση που θα καταλήξει στο ταμείο των δανειστών, κατεβάζει τον πήχη της σύγκρισης πολύ χαμηλά. Το πρόβλημα μιας κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έχει να κάνει με τη δική της ικανότητα διακυβέρνησης αλλά με αυτή καθαυτή τη δυνατότητα άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής πολιτικής, στο βαθμό που αυτή υπονομεύεται καθημερινά από της σημερινή κυβέρνηση, που εκποιεί δημόσια περιουσία.
# Είναι η Περιφέρεια γνήσιο επίπεδο διακυβέρνησης; Ωραία – αρμοδιότητες έχει, όμως πόρους θα έχει σύμμετρα μετ ις αρμοδιότητες που “σηκώνει”. Ή θα έχουμε για μιαν ακόμη φορά “μορφές” υποσχέσεις/προσδοκίες/ελπίδες, που θα μαραθούν σε επαφή με την πραγματικότητα;
Η σημερινή κυβέρνηση “φρόντισε” ήδη από πέρσι να περικόψει κατά 60% τους ΚΑΠ, τη βασική πηγή χρηματοδότησης της ΤΑ, ενώ την ίδια στιγμή ο προχειρογραμμένος, εξ ου και τα ΠΔ, Καλλικράτης μεταβιβάζει σειρά νέων αρμοδιοτήτων. Την ίδια στιγμή η κεντρική διοίκηση παρακρατά και δεν αποδίδει χρήματα που εισπράττει στο όνομα της ΤΑ! Αυτά μαρτυρούν και το πώς αντιλαμβάνεται τόσο η σημερινή όσο και οι προηγουμενες κυβερνήσεις των ίδιων κομμάτων την ΤΑ, το ρόλο της, τις δυνατότητές της. Ως ιμάντα υλοποίησης των μνημονιακών πολιτικών και ως το μακρύ χέρι της κεντρικής κυβέρνησης – αυτός άλλωστε είναι και ο ρόλος της αποκεντρωμένης διοίκησης… Πρόκειται για μια εργαλειακή αντίληψη που θέλει τη διαιώνιση της αυτοδιοίκησης ως ετεροδιοίκησης. Θα διεκδικήσουμε ό,τι οφείλει η κεντρική διοίκηση στην Περιφέρεια όπως θα επιδιώξουμε την αποτελεσματικότερη χρήση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
# Θέλω να περπατήσουμε μαζί δυο-τρία απτά (και άμεσα) ζητήματα. Με πολιτικό περιεχόμενο, ναι, αλλά και πολύ πρακτικά. Πρώτον, σκουπίδια/ανακύκλωση/ χωματερές/ΧΥΤΑ. Ακούμε επικριτικά σχόλιά σας για ό,τι έχει γίνει έως τώρα – από την χωροθέτηση μέχρι την ανάθεση-διαχείριση με ΣΔΙΤ. Τι θα κάνετε – άμεσα; Τι θα γίνουν τα σκουπίδια “μας”; άμα σταματήσει η κατασκευή; Σε αμέσως επόμενο επίπεδο, τι θα γίνει με τα Κοινοτικά κονδύλια που έχουν ήδη συσσωματωθεί στα έργα αυτά; Με τα πρόστιμα, άμα συνεχίσουμε την έως τώρα “πρακτική χωματερής;”
Μα ακριβώς αν συνεχίσουμε τη σημερινή πολιτική, κινδυνεύουμε με επιβολή προστίμων και άλλων κυρώσεων γιατί δεν εφαρμόζουμε όσα επιτάσσει η κοινοτική οδηγία 2008/98, όπως έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 4042/12. Άλλωστε επειδή κινδύνευαν να χαθούν ευρωκονδύλια, έσπευσε, άρον- άρον η γγ του ΥΠΕΚΑ, φέτος, στις αρχές Απριλίου να ζητήσει “επικαιροποίηση” των ΠΕΣΔΑ από τις Περιφέρειες. Εμείς δεν θέλουμε επιδερμική “επικαιροποίηση” αλλά ριζική αναθεώρηση του Σχεδιασμού προκειμένου να ανταποκρίνεται στην πυραμίδα της μείωσης του όγκου, στη διαλογή στη πηγή, στην ανακύκλωση, στην κομποστοποίηση, στην ανάκτηση. Πρέπει δηλαδή να βρεθούμε στον αντίποδα των φαραωνικών έργων, με τη μέθοδο των ΣΔΙΤ, η οποία, όπως αποκαλύφθηκε από τον Τύπο τις παραμονές των εκλογών, βρίσκεται στον αέρα γιατί είναι στο μικροσκόπιο της ΕΕ. Η σημερινή φιλοσοφία της διαχείρισης των απορριμμάτων πρέπει να αλλάζει ριζικά, προς όφελος των πολιτών και του περιβάλλοντος.
# Δεύτερον, τι θα απογίνει με το ζήτημα αποχέτευσης στην Ανατολική Αττική; Ο προκάτοχός σας μας το είχε δείξει ως αιχμή του δόρατος των πρωτοβουλιών του – όμως το θέμα υπάρχει, όχι;
Η ύπαρξη… βόθρων έν έτει 2014 στη μεγαλύτερη Περιφέρεια της χώρας και σε μια από τις σημαντικότερες της Ευρώπης, δεν περιποιεί τιμή ούτε στην απερχόμενη περιφερειακή διοίκηση ούτε στην κεντρική κυβέρνηση. Πρόκειται για χρόνιο πρόβλημα που αφορά χιλιάδες πολίτες. Αποτελεί, μαζί με την αντιπλημμυρική θωράκιση, βασικό έργο υποδομής, που θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί, αν δεν επικρατούσε η λογική των έργων βιτρίνας. Είναι έργο δύσκολο που απαιτεί σοβαρότητα και σταθερότητα, σε συνεργασία με τους δήμους, στην επίλυσή του.
# Τρίτον, ακούμε να “ανοίγει” μέτωπο με την Αττική Οδό, τα διόδια, τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται τον πανάκριβο (αλλά και αληθινά σύγχρονο και ασφαλή) αστικό αυτοκινητόδρομο. Τι θα κάνετε; Και πώς – με διαπραγμάτευση, με απόπειρα επιβολής, ή πώς;
Το ζήτημα των διοδίων και της υπερβολικής τους αύξησης έχει να κάνει με την προσέγγιση του ζητήματος των μεταφορών. Η “Δύναμη Ζωής” είναι υπέρ των μέσων μαζικής μεταφοράς για λόγους οικονομικούς και οικολογικούς. Σε ό,τι αφορά στους αυτοκινητοδρόμους, όποιος τους συγκρίνει με ανάλογους του εξωτερικού, διαπιστώνει ότι οι δικοί μας, είναι ακριβοί χωρίς παράλληλα να προσφέρουν κάποιες ιδιαίτερες υπηρεσίες – το θέμα της ασφάλειας είναι πρωταρχικής και αυτονόητης σημασίας. Ο δε πολλαπλασιασμός των διοδίων, π.χ. στον Ωρωπό, δεν εξυπηρετεί κανενός είδους οδικό σχεδιασμό. Στο θέμα αυτό, πολίτες και δημοτικές αρχές θα βρουν τη νέα διοίκηση συμπαραστάτη τους.
# Τέταρτον, αλήθεια σαν τι θα γίνει το δύσμοιρο το Ελληνικό; Μπορεί μια δεκαετία μετά την πτώση λειτουργίας του να “ιδιωτικοποιήθηκε” με ελάχιστα ωραίο τρόπο – όμως τι προθέσεις έχετε; (Και τι αρμοδιότητες;). Θα μπορούσε να μείνει υπερήφανος σκουπιδότοπος, όπως μέχρι σήμερα; Και σαν άμεση συνέχεια: τι θα γίνει με το Παραλιακό Μέτωπο; με τον Πειραιά; (Προθέσεις – Αρμοδιότητες).
Η όλη διαδικασία εκποίησης του Ελληνικού, εκθέτει πολλαπλά και ποικιλοτρόπως την κυβέρνηση των κκ Σαμαρά και Βενιζέλου. Είναι, ωστόσο, αποκαλυπτική του τρόπου με τον οποίο η υβριδική εξουσία τους, ο “σαμαροβενιζελισμός”, όπως την ονομάζω, αντιλαμβάνεται τις επενδύσεις και τις ιδιωτικοποιήσεις: ως παίγνια μεταξύ φίλων. Γιατί σε ποια άλλη, ευρωπαϊκή χώρα, διαγωνισμός που καταλήγει με έναν συμμετέχοντα, δεν θα θεωρείτο άγονος; Τίθενται δηλαδή σοβαρά ζητήματα νομιμότητας για τους χειρισμούς του ΤΑΙΠΕΔ. Από την άλλη, η οικονομικά βιώσιμη και κοστολογημένη πρόταση του ΕΜΠ για τη δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου πρασίνου και πολιτισμού, που αναδεικνύει όλα τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της περιοχής, είναι, νομίζω, η καλύτερη πυξίδα.
Αναφορικά με το Παραλιακό Μέτωπο αλλά και γενικότερα σε ό,τι αφορά παρεμφερή ζητήματα, πρέπει να υπερισχύουν τρία πράγματα: η δημοκρατική διαχείριση, από όργανα και θεσμούς που βρίσκονται όσο το δυνατόν κοντύτερα στον πολίτη, η προστασία του περιβάλλοντος, εννοώ ότι η περαιτέρω τσιμεντοποίηση επιφέρει κλιμακωτές επιπτώσεις (περιβαλλοντικές και όχι μόνο). Και τέλος, ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που συμβάλλουν στην υγιή επιχειρηματικότητα, αναζωογονώντας την περιοχή.
Τέλος, σχετικά με το λιμάνι του Πειραιά, είναι εθνικής σημασίας η διατήρηση υπό δημόσιο έλεγχο όλων των δραστηριοτήτων του, η αποφυγή της μετατροπής του στο μοναδικό μεγάλο λιμάνι στην Ευρώπη, που θα λειτουργεί ως ιδιωτικό μονοπώλιο. Για αυτό και η νέα Περιφερειακή Αρχή της Αττικής θα επιδιώξει σχέσεις συνεργασίας με διάρκεια και πολιτικό βάθος με τον ΟΛΠ.
# Υπάρχει για σας περιθώριο συνεργασίας δημοσίου – ιδιωτικού τομέα; Πώς;
Αυτή η συνεργασία μπορεί να είναι γόνιμη στο πλαίσιο της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, υπό τρεις προϋποθέσεις. Ότι τα ιδιωτικά συμφέροντα θα σέβονται τη νομιμότητα, δηλαδή θα εκπληρώνουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, θα σέβονται το περιβάλλον και τα δικαιώματα των εργαζομένων.
# Λίγο στα πολιτικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δεν θάλεγε κανείς ότι η προεκλογική εκστρατεία για την Αττική υπήρξε από τις ευγενέστερες: πάντως… δεν στηριχθήκατε σε πολλούς δημάρχους. Πώς θ συνεργασθείτε; Θα συνεργασθείτε; Συνεργάζεστε ως άνθρωπος; Ειδικά με τον μεγάλο/εμβληματικό Δήμο της Αθήνας , πώς βλέπετε την συνεργασία με τον Γ. Καμίνη, που σήκωσε μεταξύ άλλων την κόντρα με την Χρυσή Αυγή; Με τον προκάτοχό σας, Γ. Σγουρό είχατε μεταξύ άλλων πολλών μια διαφωνία γύρω από το μέτωπο του πλεονάσματος ή ελλείμματος. Είχε περιεχόμενο, η προεκλογική αντιδικία;
Η «Δύναμη Ζωής», πριν καν αναλάβει επισήμως τα καθήκοντά της στη Διοίκηση της Περιφέρειας, ανέλαβε πρωτοβουλία κι έδωσε ένα πρώτο δείγμα γραφής. Εννοώ τη σειρά των συναντήσεων που κάναμε με σχεδόν όλους τους δημάρχους που εξελέγησαν ή επανεξελέγησαν τον Μάιο, σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες. Δεν επρόκειτο για εθιμοτυπικού περιεχομένου συναντήσεις. Αλλά για διαδικασία ουσίας, όπου τέθηκαν οι βάσεις της νέας φιλοσοφίας της διοίκησης. Μιας φιλοσοφίας η οποία στηρίζεται στη συμμετοχική και ισότιμη συλλειτουργία με τους δήμους και τους πολίτες. Δεν πρόκειται δηλαδή για το εγχείρημα μίας παράταξης ή ενός προσώπου. Προτείνουμε ένα νέο μοντέλο συλλογικό, συμμετοχικό, ανοικτό, δημοκρατικό, στο οποίο έχουν θέση με τις προτάσεις αλλά και τις διαφωνίες τους, όλοι. Η σύνθεση προς όφελος των πολιτών της Αττικής είναι εκείνη που θα μετρήσει.
Στο πλαίσιο της συνάντησης με τους δημάρχους του Κεντρικού τομέα, παρενέβη και ο κ. Καμίνης, κάνοντας χρήσιμες παρατηρήσεις, όπως, λ.χ., στο θέμα του πώς πρέπει να χειρίζονται τις τρέχουσες υποθέσεις οι απερχόμενες τοπικές αρχές, αποφεύγοντας να δεσμεύσουν τις επερχόμενες ειδικά σε ό,τι αφορά οικονομικούς πόρους.
Σε ό,τι αφορά την προεκλογική εκστρατεία, οι διαφορές μας με τον απερχόμενο Περιφερειάρχη, δεν περιορίστηκαν μόνο στο θέμα του πλεονάσματος απραξίας, όπως το χαρακτηρίσαμε σε μια περίοδο που οι πολίτες της Αττικής δοκιμάζονταν από την κρίση και την έλλειψη κοινωνικών δομών πρόνοιας. Οι διαφορές μας είχαν να κάνουν συνολικά με την αντίληψη της άσκησης της διοίκησης, δηλαδή την αδιαφάνεια, την κλειστή λειτουργία, την καλλιεργημένη στους πολίτες άγνοια για τα της Περιφέρειας. Και δυστυχώς, οφείλω να παρατηρήσω, ότι η ίδια νοοτροπία, του «κλειστού κυκλώματος» συνεχίστηκε και μετά το αποτέλεσμα της 25ης Μαίου.
# Ξεκινήσαμε με το “Πρώτη φορά, Αριστερά”. Υπάρχει όμως και το “Πρώτη φορά , γυναίκα” σε επίπεδο διακυβέρνησης υψηλότερο/κεντρικότερο απο το δημοτικό. Εδώ, πώς το βλέπετε το πράγμα; Πώς σας αντιμετωπίζουν;
Έλληνες και ξένοι αναλυτές συμφωνούν ότι το αποτέλεσμα της 25ης Μαΐου για την Περιφέρεια Αττικής σηματοδότησε παράλληλα ένα τέλος εποχής και μια ρήξη με το παρελθόν. Ένα νέο ξεκίνημα που δεν αφορά στενά αλλαγή προσώπου αλλά σηματοδοτεί αλλαγή πολιτικής, αλλαγή φιλοσοφίας. Κάτι που οι πολίτες όχι απλά το αναμένουν αλλά το επιδίωξαν, όπως έδειξαν με τη ψήφο τους. Οι προσδοκίες λοιπόν είναι υψηλές, ειδικά σε μια περίοδο, κατά την οποία, η πολυπαραγοντική κρίση ευνοεί την επιστροφή των πατριαρχικών προτύπων, των σεξιστικών συμπεριφορών, που συχνά καταλήγουν σε ύβρεις, σε βάρος των γυναικών καθώς και αυτό που παρατηρεί συχνά η φιλόσοφος Ελιζαμπέτ Μπαντεντέρ. Δηλαδή τη «θεοποίηση της φύσης». Ωστόσο καμία «φύση» δεν επιβάλλει την αδιαφάνεια, την αναποτελεσματικότητα ή την ευνοιοκρατία. Η «Δύναμη Ζωής», γένους θηλυκού και αυτή, καλείται να ανταποκριθεί στην εμπιστοσύνη των πολιτών, έχοντας συνείδηση ότι έχουμε να κάνουμε με κοινωνικές διεργασίες βάθους που απαιτούν χρόνο για να εμπεδωθεί η αλλαγή βαθιά ριζωμένων νοοτροπιών. Δεν εξαρτώνται από ένα αξίωμα ή από ένα πρόσωπο. Μαγικά ραβδιά και θαυματουργικές συνταγές δεν υπάρχουν. Όλα κατακτώνται δύσκολα, με αγώνα. Η προσπάθεια όμως αξίζει και η αρχή έχει ήδη γίνει.