Της Ρένας Δούρου, Έθνος, 17 Οκτωβρίου 2013
«Αόρατους ανθρώπους» τους ονομάζουν κάποιοι. Ο μαζικός χαμός εκατοντάδων «αόρατων» ανθρώπων πρόσφατα στα ανοιχτά της Λαμπεντούζα, έφερε στο προσκήνιο την πολιτική και ηθική γύμνια μιας ηπείρου που κάποτε ξεχώριζε για τη συμβολή της στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι εκατοντάδες νεκροί μετανάστες προστέθηκαν στις 25 χιλιάδες που έχουν χάσει τη ζωή τους στα σύνορα της Ευρώπης, σε διάστημα 20 ετών, σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Μετανάστευσης.
Οι πρόσφατες τραγωδίες απλά υπογραμμίζουν την παταγώδη αποτυχία της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ. Μια αποτυχία που οφείλεται καταρχήν στον κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη αλληλεγγύης, επιβαρύνοντας τις χώρες- εισόδου, όπως την Ελλάδα και την Κύπρο, με τη διαχείριση της χορήγησης ασύλου – το οποίο, ούτως ή άλλως, δίνεται με το σταγονόμετρο. Και δεύτερον, η αποτυχία αυτή είναι απόρροια της έλλειψης πολιτικής βούλησης των κυβερνήσεων να ασχοληθούν σοβαρά με το θέμα, στη βάση μιας διαφορετικής προσέγγισης που δεν θα επικεντρώνεται, όπως σήμερα, στην απόρριψη και τον αποκλεισμό. Αλλά στον διάλογο, την λογική του ανοίγματος και της ένταξης. Σε μια γερασμένη ήπειρο όπως η ευρωπαϊκή, η έλευση των μεταναστών, υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις – διασφάλισης νομιμότητας, αξιοπρεπούς συμβίωσης, ασφάλειας -, μπορεί, από αιτία συγκρούσεων, να μετατραπεί σε ευεργετικό παράγοντα. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των ασφαλιστικών ταμείων που δοκιμάζονται σκληρά εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης της ανεργίας. Η χώρα μας, λόγου χάρη, θα μπορούσε να συμβάλλει θετικά στον τομέα αυτό, αν ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς, σταματούσε να επιδίδεται εκτός των συνόρων στην προπαγάνδιση της θεωρίας των δύο άκρων, και αποφάσιζε να προχωρήσει σε πρωτοβουλία σύμπτυξης μετώπου των χωρών του νότου της ΕΕ, που αντιμετωπίζουν τις πτυχές του ίδιου προβλήματος…
Ωστόσο στη σύνοδο κορυφής στις 24 και 25 του μηνός, στις Βρυξέλλες, είναι σίγουρο ότι το μεταναστευτικό θα «τεθεί» όπως τίθεται τις τελευταίες δεκαετίες: με όρους τεχνοκρατικούς, κατασταλτικούς, φοβικούς. Και τούτο γιατί πλέον στην ΕΕ έχει επικρατήσει η αντίληψη της ατομικής ασφάλειας ως υπέρτερης αρχής έναντι π.χ. της διασφάλισης συλλογικής αξιοπρεπούς διαβίωσης, που συνεπάγεται εξασφάλιση εργασίας, πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, παιδείας, και την οποία οφείλει να εγγυάται το κράτος. Στο πλαίσιο αυτό, όπως εξηγεί στις «Παράπλευρες απώλειες» ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν, οι ξένοι μετανάστες ανάγονται σε παράγοντα που τρέφει την εγκληματικότητα και η κατασταλτική αντιμετώπισή τους, έχει πλέον αναχθεί σε λόγο ύπαρξης των σύγχρονων κρατών. Η «οικονομικά παραγόμενη ανασφάλεια» που δημιουργούν οι αγορές, επισκιάζεται έτσι από την προσωπική ασφάλεια, την οποία εγγυώνται πλέον κατά προτεραιότητα οι κυβερνώντες. Γι΄αυτό και για άλλη μια φορά, το κρίσιμο ζήτημα της μετανάστευσης θα τεθεί μετά πολλών τυμπανοκρουσιών κάτω από το χαλί… Ως την επόμενη τραγωδία των «αόρατων ανθρώπων»…
