fbpx

της Ρένας Δούρου, εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 26-09-2001

Τα τουρκικά διλήμματα και το μέλλον του Κυπριακού.

ellinotourkikaΤο κείμενο αυτό προέκυψε από την ολοένα κλιμακούμενη ανησυχία αναλυτών και δημοσιογράφων για την υποτιθέμενη αναγόρευση της Τουρκίας στον μοναδικό, άτρωτο σύμμαχο και διεκπεραιωτή των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή μας.
Ας ξεκαθαρίσουμε ότι δεν υποτιμούμε τον παραπάνω προβληματισμό, ωστόσο, αν και με πολλή περίσκεψη, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ακόμα και το αντίθετο, ότι, δηλαδή, η Τουρκία βρίσκεται ενώπιον μεγαλύτερων διλημμάτων από ό,τι η ελληνική κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τον ελληνικό Τύπο, η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε δύσκολη θέση μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού στρατηγού Κλαρκ που θέλει την Κύπρο να εμπλέκεται στη διεθνή τρομοκρατία.
Επισήμανση πρώτη: η απάντηση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών στα διαβήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει πληροφορία διασταυρωμένη που να εμφανίζει την Κύπρο εμπλεκόμενη σοβαρά με τη διεθνή τρομοκρατία.
Επισήμανση δεύτερη: ο στρατηγός Κλαρκ έχει αφυπηρετήσει και για αυτό η οποία ανησυχία απορρέουσα από τις δηλώσεις του, οφείλει να περιορίζεται σε ανησυχία του ρεπόρτερ και όχι της ελληνικής και κυπριακής κυβέρνησης.
Αν επιβεβαιωθούν μάλιστα δημοσιογραφικές πηγές που κάνουν λόγο για τη δράση στα κατεχόμενα της οργάνωσης Ραπιτά και τη σχέση του Μπιν Λάντεν με το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, καθιστούν ιδιαίτερα δυσχερή τη θέση του καθεστώτος του Ντενκτάς αλλά και της Τουρκίας, που ενώ διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για το τραγικό της τρομοκρατικής επίθεσης, υπέθαλψαν με τον πιο υποκριτικό τρόπο μέλη της εμπλεκόμενης οργάνωσης.
Η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών θα πραγματοποιηθεί αργότερα και με μικρότερη ατζέντα. Ενδεχομένως το Κυπριακό να πάψει να βρίσκεται σε θέση προτεραιότητας για την αμερικανική και ευρωπαϊκή ηγεσία για το αμέσως επόμενο διάστημα. Είναι προφανές ότι δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά, μετά το ανυπολόγιστης συμβολικής και πραγματικής άξιας πλήγμα που δέχθηκαν οι ΗΠΑ.
Επισήμανση πρώτη: αυτό δεν πρόκειται να καταστήσει ανενεργή την Κυπριακή Δημοκρατία, που θα συνεχίσει τις επαφές της και την προσπάθεια υλοποίησης πρωτοβουλιών της. Πάντως, μεταξύ του σεναρίου που θέλει να δίδεται ώθηση για επίλυση των περιφερειακών ζητημάτων και εκείνου που επιμένει στην αναβάθμιση του τουρκικού ρόλου και περιθωριοποίηση του Κυπριακού, η επιλογή δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε εύκολη. Επισήμανση δεύτερη: μετά την ενεργοποίηση της ρήτρας αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ, έχουμε θετική εξέλιξη για το Κυπριακό; Θα τολμήσουμε να εισηγηθούμε ότι δημιουργείται θετικό προηγούμενο για την Ελλάδα, που προσπαθούσε ανεπιτυχώς να την ενεργοποιήσει για την περίπτωση της Κύπρου. Αντίθετα προς την ικανοποίηση του Onur Oymen, μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, ενδεικτικές είναι οι επιφυλάξεις που διατύπωσαν διπλωματικοί αξιωματούχοι και πολιτικοί, όπως ο Yalim Eralp και ο Erdogan.
Συμπέρασμα: και η ενεργοποίηση του άρθρου 5 μπορεί να αποβεί με θετικό τρόπο για την Ελλάδα και το Κυπριακό, ενώ η επιφύλαξη που φαίνεται να διακατέχει τη στρατιωτική και πολιτική μας ηγεσία είναι κάτι που κατατρύχει και την τουρκική πλευρά.
Στα εσωτερικά της Τουρκίας
Γουέσλι Κλαρκ. Οι δηλώσεις του δεν πρέπει να ανησυχούν την ελληνική και την κυπριακή κυβέρνηση
Έντονη ανησυχία προκαλεί σε πολλούς το ενδεχόμενο η Τουρκία να αναδείξει την όποια γεωστρατηγική της υπεροχή μετά το τραγικό συμβάν της 11ης Σεπτεμβρίου. Η Τουρκία «δικαιωμένη» πια στις προσπάθειές της να παρουσιάσει το Κουρδικό ως μείζον πρόβλημα τρομοκρατίας στο εσωτερικό της, θα επιχειρήσει να παίξει καθοριστικό ρόλο. Προς απόδειξη των παραπάνω, κατακλυζόμαστε καθημερινά με λεπτομερειακές αναφορές των κινήσεων που λαμβάνουν χώρα στο Ντιγιάρμπακιρ, στο Ιντσιρλίκ, στα Μαλάτια και αλλού στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Όλα τα παραπάνω αληθεύουν και ενδεχομένως οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις να συνεχίσουν να βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού και πολεμικής ετοιμότητας για πολύ ακόμα. Από το τελευταίο όμως, πώς αποδεικνύεται το τετελεσμένο μιας κατάστασης που παρουσιάζει την Τουρκία να διαδραματίζει επιτελικό ρόλο στην περιοχή και μάλιστα με τη συναίνεση του τουρκικού λαού, καθώς και τη συμφωνία τής στρατιωτικής με την πολιτική ηγεσία; Εκτιμούμε ότι το παραπάνω ερώτημα δεν επιδέχεται μιας ξεκάθαρα καταφατικής απάντησης.
Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία πράγματι μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο, μια και είναι η μοναδική χώρα – μέλος της Ευρωαντλαντικής Συμμαχίας και υποψήφια για ένταξη στην Ε.Ε. που ανήκει στον μουσουλμανικό κόσμο και έχει σχετικά εκκοσμικευμένο πολιτειακό καθεστώς. Παράλληλα, είναι ενεργό μέλος της Ισλαμικής Διάσκεψης και συντηρεί καλές οικονομικές και πολιτικές σχέσεις με μέρος του αραβικού κόσμου. Η Τουρκία συνορεύει, επίσης, με κράτη που παρουσιάζονται στη λίστα χωρών που κατηγορούνται για την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου και γενικότερα ότι υποθάλπουν τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Βρίσκεται επίσης πλησιέστερα από κάθε άλλο μέλος της ΝΑΤΟϊκής συμμαχίας στο Αφγανιστάν. Επομένως ό,τι καθιστά την Τουρκία σημαντική περιφερειακή δύναμη στο υπό συγκρότηση παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας κατά της διεθνούς τρομοκρατίας, προκαλεί διλήμματα και ανησυχίες στο εσωτερικό της. Αξιοσημείωτο πως, όσον αφορά στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράκ, γνωρίζουμε ότι τον τελευταίο καιρό είχαν με κάποιον τρόπο ισχυροποιηθεί, εξαιτίας της σύναψης κάποιων εμπορικών συμφωνιών. Εάν το Ιράκ αποτελέσει στόχο αντιποίνων, διάφοροι τουρκικοί οικονομικοί κύκλοι ανησυχούν για το πώς αργότερα θα επιτευχθεί εκ νέου σύσφιγξη εμπορικών σχέσεων με το Ιράκ. Επίσης, εάν συνεχιστεί από μέρους του δυτικού κόσμου η δαιμονοποίηση του μουσουλμανικού κόσμου ως κύριου ενόχου για τρομοκρατικές ενέργειες, η Τουρκία θα δεχθεί τη μήνιν ολόκληρου του αραβικού κόσμου και θα αποσταθεροποιήσει την οποία εσωτερική κοινωνική της συνοχή. Ας μην ξεχνάμε, ότι παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει για την εκκοσμίκευση του τουρκικού κράτους, υπάρχουν συνεχώς προβλήματα που ανακύπτουν εξαιτίας της άρθρωσης ενός ισχυρού ισλαμικού πολιτικού λόγου, ο οποίος χαίρει υποστήριξης από μεγάλο τμήμα του τουρκικού λαού. Είναι, επίσης, κατανοητό ότι η υπερίσχυση του ΝΑΤΟ σε σχέση με την Ε.Ε. στα θέματα ασφάλειας που ανέκυψαν, καθώς και στη λήψη πρωτοβουλιών, ενισχύει τη θέση της Τουρκίας ως «πολυτιμότερου» συμμάχου των ΗΠΑ. Απότοκο του τελευταίου είναι, επίσης, και το ότι η Τουρκία ¬ τουλάχιστον για το εγγύς μέλλον ¬ προσδοκά να απελευθερωθεί από τις πιέσεις της Ε.Ε. για τις κινήσεις της στο Κυπριακό και στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Τουρκία θα προσπαθήσει να παρουσιάσει το Κουρδικό ως ζήτημα που επιλύεται στο πλαίσιο αντιτρομοκρατικών νόμων, με απώτερο σκοπό να πιέσει την Ε.Ε. για την ένταξή της, αποτινάσσοντας τις μομφές εναντίον της για καταπάτηση μειονοτικών δικαιωμάτων. Επιπλέον θα θελήσει να αναφανεί στο πλαίσιο της Ε.Ε. ως χώρα ικανή να επιλύσει θέματα τρομοκρατίας, κατέχουσα την απαραίτητη γνώση, προϊόν του Κουρδικού και της στενής συνεργασίας της με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα και εξαιτίας τού υπό σύσταση παγκόσμιου συστήματος ασφάλειας, θα αναγκαστεί να δώσει λόγο για την ανοχή, εάν όχι υπόθαλψη, των τρομοκρατικών επιθέσεων εναντίον της Ρωσίας από Τσετσένους αντάρτες, τη στρατιωτική και οικονομική στήριξη σε ιρακινές οργανώσεις, τη βοήθεια προς ιρανικούς κύκλους, αλλά και άλλους μουσουλμανικούς. Επομένως, η ανακατάταξη και επανιεράρχηση των σχέσεων Τουρκίας με ΝΑΤΟ και Ε.Ε. ¬ μετά το τρομοκρατικό πλήγμα της 11ης Σεπτεμβρίου ¬ δεν οδηγεί μονοσήμαντα σε διαμόρφωση μιας ευνοϊκότερης θέσης της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας.

Share This