Φωτογραφίες από την Παλαιστίνη

της Ρένας Δούρου,  δημοσιεύτηκε στην Αυγή το 2005
Με μάλωσε προχτές ο Νίκος και χωρίς να το θέλει με ξαλάφρωσε από το μάλωμα το δικό μου που κάνω εδώ και μέρες στον ίδιο μου τον εαυτό. Τόσο διάβασμα, τόσα συνέδρια, τόση αρθρογραφία για το Μεσανατολικό και όταν το μολύβι μου ακούμπαγε το μπλοκάκι των σημειώσεων μουτζούρωνε με ένα τρόπο που απείχε αρκετά από τις συγκροτημένες σημειώσεις μιας πολιτικής αναλύτριας. Και ξανά, όταν επιστρέψαμε, μπροστά στον υπολογιστή πια, τα επίσημα στοιχεία για την ανεργία και τον αναλφαβητισμό δε χώραγαν πουθενά. Κενό σειράς δεν τους άφηναν οι εικόνες από άλλα, από εκείνα που οφείλουν να μην απασχολούν ένα άρθρο έγκυρης πολιτικής ανάλυσης, από τα βουρκωμένα μάτια και από το σφίξιμο των χεριών λίγο πριν ανέβουμε στο ταξί για να περάσουμε τελευταία φορά το check point.
Δεν ξέρω, εάν έχει δίκιο ο Νίκος που αγρίεψε, όταν του είπα ότι βρήκα επαρκή τα ρεπορτάζ για τις Παλαιστινιακές εκλογές και μου αντιγύρισε ότι από τα άλλα χρειαζόμαστε. Γνωρίζω μονάχα ότι ο πόνος και το ξάφνιασμα περισσεύει μετά το ταξίδι στην Παλαιστίνη και δεν αφήνει ιδιαίτερο περιθώριο για ψύχραιμες αναλύσεις. Κοιτάζω τις φωτογραφίες που έστειλε η Mona και η συγκίνηση παίρνει τη θέση της οργής και ξανά το χαμόγελο.
Η Λουκία με τον Πέτρο γράφουν συνθήματα στο τείχος που ήδη απλώνεται χιλιόμετρα πολλά και απειλεί να χωρίσει και άλλες αυλές και άλλες οικογένειες. «Σταματήστε το τείχος της ντροπής» γράφουν τα παιδιά και δίπλα τους περαστικοί Παλαιστίνιοι κοντοστέκονται να τους κοιτάξουν με αμηχανία. Να ήταν το σπρέι αρκετό να γκρεμίσει το τσιμέντο που φτάνει τα 10 μέτρα ύψος. Κρατάω τις σακούλες για να βοηθήσω μια μάνα με τέσσερα παιδιά. Κατεβήκαμε μαζί στο check point και με νοήματα μου δίνει να καταλάβω ότι πρέπει να διασχίσει μια μεγάλη απόσταση με τα πόδια, γιατί το σπίτι της βρίσκεται από την άλλη μεριά του τείχους. Σε ένα άνοιγμα, ίσα να περάσει ένας άνθρωπος, μου ζητάει τις σακούλες, αφήνει το μικρότερο παιδί και πηγαίνοντας το χέρι της προς το μέρος της καρδιάς μου λέει sukran…Ευχαριστώ.
Στην επόμενη φωτογραφία δεν υπάρχουν πρόσωπα, μόνο χαλάσματα. Γκρεμισμένα σπίτια από κάποια επιδρομή. Πάνω τους κρεμασμένα όπως όπως πανώ που καλούν τους Παλαιστινίους, εις την αγγλική, να υψώσουν τη φωνή τους με τη ψήφο τους. Πιο δίπλα διακρίνονται πολυτελείς βίλες. Παραφωνία. Η μάνα με τα τέσσερα παιδιά δε μένει σε καμία από αυτές.
Η Τζίνα, ο Μάκης, η Mona, η Ηλέκτρα σκυμμένοι πάνω από τον τάφο του Αραφάτ. Στεφάνια πολλά και ακόμα περισσότερα μαραίνονται από το γεναριάτικο ήλιο στο διπλανό τοίχο σε απόσταση πάνω από 200 μέτρα. «Αλληλεγγύη στο Παλαιστινιακό Λαό». Υπογραφή GUE-NGL. H Mona με ρωτάει αν έχω συναντήσει τον Έλληνα πρόεδρο. Ξαφνιάζομαι. Δεν περιμένει απάντηση. Βουρκωμένη μου εξηγεί ότι είχε επισκεφτεί πολλές φορές τον Αραφάτ. Είχε φωτογραφηθεί μαζί του. Με τον πατέρα τους, συμπληρώνει.
Μανάρα, κεντρική πλατεία στη Ραμάλα. Η σιδερένια κατασκευή στο κέντρο της ίσα που φαίνεται από τις αφίσες και τα πανώ που έχουν κρεμάσει. Άλλοτε, στα ίδια σίδερα έχουν κρεμαστεί Παλαιστίνιοι που συνεργάσθηκαν με τις ισραηλινές αρχές. Κόσμος πολύς και πιτσιρίκια που δεν πάνε σχολείο για να πουλήσουν τσίχλες και καφέ. Να βοηθήσουν την οικογένεια που έχει μείνει χωρίς πατέρα. Στην άκρη της φωτογραφίας η Γεωργία προσπαθεί να εξηγήσει στον πιτσιρίκο ότι δεν θέλει κι άλλο καφέ. Όποιος από εμάς έκανε το λάθος να προσπαθήσει να δώσει χρήματα, χωρίς να αποδεχτεί το πλαστικό κυπελλάκι με τον καφέ, δέχθηκε το απειλητικό συνοφρύωμα των ματιών. Ο Αλέξανδρος μεταφράζει: «Δε θέλω ελεημοσύνη. Καφέ πουλάω».
Στην πόρτα του εκλογικού τμήματος: απαγορεύονται τα κινητά και τα όπλα…Κάποιος φωνάζει γιουνάν, γιουνάν. Χαμόγελα από παντού. Στο διπλανό σπίτι μας περιμένει η δήμαρχος του χωριού. Η Φετιγιέ είναι η τρίτη γυναίκα δήμαρχος που έχει ποτέ εκλέγει, μοναδική σήμερα. Γαλάζια, χαμογελαστά, γιομάτα προσήνεια μάτια τονίζονται ακόμα περισσότερο από το μπλε μαντήλι της, που ισιώνει αμήχανα όση ώρα μας μιλάει. Στο τέλος, πιάνει δειλά κουβέντα στην Αθήνα για το πόσο δύσκολο είναι να ανακατώνονται οι γυναίκες με την πολιτική.
Πιο δίπλα, με μαύρο κεφαλομάντηλο η Φέιντα που έχει να δει τον άντρα της 2 χρόνια. Δεν πιστεύει, μας εξηγεί, ότι θα τον ξαναδεί. Η Rula μου έστειλε e-mail χτες το βράδυ και μαζί με τις ευχαριστίες της Φειντά για τη συμπαράσταση μου έγραψε και την κακή είδηση. Ο αδελφός της Φειντά πιάστηκε χτες το πρωί, ενώ περίμενε με την αδελφή του σε ένα check point. Άραγε έχει μείνει άλλο αρσενικό στην οικογένεια να βοηθά στο μάζεμα των ελιών, που τους έχουν απομείνει; Οι πιο πολλές είναι κοντά στον καταυλισμό των έποικων. Δεν τις μαζεύουν, γιατί φοβούνται τις σφαίρες. Δυο εβδομάδες πριν είχαν σκοτώσει ένα παιδί που είχε πλησιάσει πολύ κοντά.
Σκοτείνιασε, γυρνάμε πίσω. Στην ουρά των αυτοκίνητων στο check point κι ένα ασθενοφόρο. Οι πόρτες ανοίγουν και κατεβαίνει ένας παππούς υποβασταζόμενος. Στη φωτογραφία χαμογελά μπροστά από τα συρματοπλέγματα που ορίζουν το σημείο ελέγχου. Άμα περάσει τον έλεγχο τον περιμένει ασθενοφόρο από την άλλη μεριά.
Την ίδια ώρα μια παρέα από Ισραηλίτισσες τρίβουν τα χέρια τους να ζεσταθούν από το κρύο. Μας εξηγούν ότι στέκονται σε όσα περισσότερα check point μπορούν χωρισμένες ανά ομάδες. Με αυτό τον τρόπο δείχνουν την αλληλεγγύη τους στον παλαιστινιακό λαό και προσπαθούν να διευκολύνουν την είσοδο και την έξοδο των Παλαιστινίων από τα σημεία ελέγχου. Η Στέλλα χαμογελά μαζί τους στη φωτογραφία.
Να έβαλε με τυχαία σειρά η Mona τις φωτογραφίες; Όπως και να έχει, θέλω τελευταία να είναι τούτη με τις γυναίκες από το Ισραήλ και τη Στέλλα να χαμογελά με την κάρτα του διεθνούς παρατηρητή στο στήθος. Οι θύτες δεν είναι όλοι από τη μια μεριά, ούτε και τα θύματα μετρώνται μονάχα από την άλλη. Οι Παλαιστίνιοι συνεχίζουν τον αγώνα τους με όλα τα μέσα και ένα είναι σίγουρο, δεν τον δίνουν μόνοι τους. Μια νοητή γραμμή περνά από το τείχος των Δακρύων, το τέμενος του Αλ Ακτσα και από ορθόδοξο χριστιανικό μετόχι. Να είναι κοντά η μέρα που Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, όλοι μας θα περπατάμε από τον ένα λατρευτικό χώρο στον άλλο, χωρίς στο διάβα μας να συναντάμε περιπόλους και check point.
Ευχαριστώ, Νίκο.